3 Yollu Vana Rehberi

Üç Yollu Motorlu Vana Nedir?

Üç yollu motorlu vana, ısıtma ve soğutma sistemlerinde su akışını yönlendirmek veya karıştırmak için kullanılan otomatik kontrol vanasıdır.

· Mixing (karıştırma): İki girişten (A+B) gelen akış tek çıkışta (AB) birleştirilir.

· Diverting (saptırma): Tek girişten (AB) alınan akış iki farklı kola (A veya B) yönlendirilir.

Nasıl Çalışır?

Üç yollu vanalar aktüatör sayesinde açılıp kapanır. Kontrol sinyali On/Off, 3-nokta (yüzer kontrol) veya modülasyonlu (0–10 V / 4–20 mA) olabilir. Fail-safe (yay dönüşlü) aktüatörler enerji kesilince güvenli konuma döner.

Nerelerde Kullanılır?

· Fan-coil üniteleri (FCU)

· Kazan koruma devreleri

· Eşanjör karışım hatları

· Chiller sistemleri

· Otel, AVM, ofis binaları

· Apartman merkezi ısıtma sistemleri

Hesaplama ve Seçim

1) Debi (Q) Hesabı

Q (m³/h) = P (kcal/h) ÷ [ΔT (°C) × 1000]

Örnek: P = 60.000 kcal/h, ΔT = 20 °C → Q = 3 m³/h.

2) Kv Değeri

Q = Kv × √Δp (bar) → Kv = Q ÷ √Δp

Örnek: Q = 3 m³/h, Δp = 0,1 bar → Kv ≈ 9,5.

3) Otorite Hesabı

N = Δp(vana) ÷ [Δp(vana) + Δp(devre)] → önerilen aralık 0,3–0,7

4) Close-off Basıncı

Vana/aktüatör kombinasyonu hat üzerindeki maksimum diferansiyel basınca dayanmalıdır.

Markalara Göre Üç Yollu Motorlu Vanalar

Honeywell / Resideo

• V5013N üç yollu globe vana (karıştırma/saptırma).

• VBN3 serisi küresel motorlu vana + MVN aktüatör.

• Avantaj: Yüksek hassasiyet, dayanıklılık, kolay otomasyon uyumu.

Belimo

• R3.. serisi karakterize küresel 3-yollu vanalar (eşit yüzdeli akış karakteristiği).

• Rotary aktüatörlerle yüksek tork ve sessiz çalışma.

Siemens (Acvatix)

• VVF / VVG / VXG serileri üç yollu glob vanalar (DN ve Kvs seçenekleri).

• SAS/SAX lineer aktüatörlerle uyumlu, büyük stroklu gövde.

Danfoss

• AME / AMV modülasyonlu aktüatör serileri (0–10 V, 3-nokta).

• ESBE VRG 3-/4-yollu vanalarla kombin kullanım (karışım/saptırma).

E.C.A.

• Merkezi ısıtma ve kombi tarafında üç yollu vana/aktüatör çözümleri, yaygın yedek parça erişimi.

Üç Yollu Motorlu Vanalarda Olası Sorunlar ve Çözümler

1) Vana Su Kaçırıyor / Kapatmıyor

Sorun: Hatlar arasında istenmeyen geçiş, sıcaklık dengesi bozulur.
Çözüm: Vana contası/oturma yüzeyi kontrol ve temizlik; close-off basıncı ile aktüatör gücünün uyumunu doğrulayın.

2) Aktüatör Çalışmıyor / Takılıyor

Sorun: Motorlu vana sinyale cevap vermiyor, debi yönlenmiyor.
Çözüm: Besleme gerilimi (230 V AC / 24 V AC-DC) ve sinyal tipi (On/Off, 0–10 V) kontrol edilmeli; mil sıkışması giderilmeli; arızalı aktüatör değiştirilmeli.

3) Gürültü ve Titreşim

Sorun: Açma-kapama sırasında ses/titreşim oluşur, genellikle yanlış Kv seçimi veya yüksek Δp nedenlidir.
Çözüm: Doğru Kv/Kvs ile yeniden boyutlandırma; by-pass/dP kontrolü ile vana üzerindeki basınç düşümünü sınırlayın.