Yeni Üyelere Özel 100 TL İNDİRİM KUPONU!
Hesabım
Sepetim
Su tesisatlarında, ısıtma-soğutma sistemlerinde ve endüstriyel proses hatlarında akışkanın hareketi sırasında enerji kayıpları oluşur. Bu kayıpların en önemlisi, boru basınç kaybı olarak bilinir. Basınç kaybı, akışkanın boru içerisinde ilerlerken sürtünme, hız değişimleri ve yönlendirmelerden dolayı yaşadığı basınç düşüşüdür. Doğru hesaplanmadığında pompa seçimi hatalı yapılır, sistem beklenen debiyi sağlayamaz ve enerji tüketimi artar.
Akışkan bir boru hattından geçerken, boru yüzeyinde oluşan sürtünme kuvvetleri ve borunun iç yüzey pürüzlülüğü, akışa karşı direnç oluşturur. Bu direnç, akışkanın basıncını düşürür. Basınç kaybının büyüklüğü, boru çapı, boru uzunluğu, akışkan hızı ve debi gibi parametrelere bağlıdır.
Basınç Kaybı Türleri
1. Sürtünme Kaybı
2. Yerel Basınç Kayıpları
Basınç Kaybı Formülleri
- Darcy-Weisbach Denklemi
Burada:
h_f: basınç kaybı (mSS)
f: sürtünme katsayısı
L: boru uzunluğu (m)
D: boru çapı (m)
v: hız (m/s)
g: yerçekimi ivmesi (9.81 m/s²)
- Hazen-Williams Formülü
Burada C, boru malzemesine bağlı pürüz katsayısıdır. PPRC borular için yüksektir, çelik borularda düşüktür.
- PPRC Borular
- Bakır Borular
- Çelik Borular
- PE Borular
Boru basınç kaybı, debi arttıkça hızın karesiyle artar. Küçük bir debi artışı, kayıpları orantısız şekilde yükseltir.
Hesaplama Örneği
Örnek: 50 m uzunluğunda, 2 inç çapında PPRC boruda, 10 m³/h debide su taşınıyor.
- Boru çapını doğru seçmek
- Hat uzunluğunu kısaltmak
- Dirsek ve bağlantıları azaltmak
- Pürüzsüz iç yüzeyli borular kullanmak
- Dinamik balans vanaları ile akışı dengelemek
Pompa seçiminde toplam basma yüksekliği; statik yükseklik + boru sürtünme kaybı + yerel kayıplar şeklinde hesaplanmalıdır.
Sonuç: Doğru Basınç Kaybı Hesabı Enerji Tasarrufu Sağlar
Boru basınç kayıpları, sadece mühendislik hesabı değil, aynı zamanda enerji verimliliği için de kritik bir konudur. Doğru hesaplama ile hem sistem optimum çalışır hem de işletme maliyetleri düşer.
