Lejyoner (Legionella) Bakterisi Nedir?

1. Giriş – Lejyonella (Lejyoner) Bakterisi Nedir?

Lejyonella pneumophila, su sistemlerinde doğal olarak bulunabilen ama kontrolsüz çoğaldığında ölümcül sonuçlar doğurabilen bir bakteridir.
1976 yılında ABD’nin Philadelphia kentinde bir otelde çıkan salgında keşfedilmiş, “Legionnaires’ Disease” (Lejyoner Hastalığı) adı buradan gelmiştir.

Bakteri özellikle şu ortamlarda çoğalır:

• 25 °C – 45 °C arası ılık sular,

• Durgun su bulunan boru hatları,

• Kireçli veya paslı metal yüzeyler,

• Biofilm (mikroorganizmaların oluşturduğu kaygan tabaka) barındıran sistemler.

Tehlike, suyun solunum yoluyla (örneğin duş alırken buharlaşma) akciğerlere ulaşmasıyla ortaya çıkar.

---

2. Lejyoner Hastalığı ve Belirtileri

Lejyoner hastalığı, şiddetli zatürreye neden olur.
Belirtiler genellikle enfeksiyondan 2–10 gün sonra ortaya çıkar:

• Yüksek ateş (39 °C üzeri),

• Kas ağrısı ve halsizlik,

• Öksürük, nefes darlığı,

• Baş ağrısı, mide bulantısı, ishal.

Tedavi edilmezse ölüm oranı %10’un üzerindedir. Bu nedenle özellikle oteller, hastaneler, AVM’ler, yurtlar, fabrika tesisleri gibi büyük hacimli sıcak su sistemlerinde Legionella riski mutlaka yönetilmelidir.

---

3. Legionella’nın Ürediği Ortamlar

---

4. Legionella’nın Üreme Sıcaklık Aralığı

POMEKA mühendislik prensibi:
Sıcak su sistemlerinde 60 °C çıkış – 55 °C dönüş sıcaklığı korunmalıdır.

---

5. Lejyonella Bakterisinin Tesisat Sistemlerinde Görüldüğü Noktalar

• Sıcak su boyleri ve kaskad kazanlar (Buderus, Viessmann, Baymak, Kodsan)

• Hidrofor ve sirkülasyon hatları (Wilo, Grundfos, Etna)

• Kullanım suyu karışım vanaları

• Kollektör daire hatları

• Uzun süre kullanılmayan duş ve musluklar

Tüm bu bileşenlerde sıcaklık kontrolü, sirkülasyon ve dezenfeksiyonun sürekliliği çok önemlidir.

---

6. POMEKA’ya Göre Legionella Risk Analizi

Risk faktörlerini üç grupta inceliyoruz:

POMEKA mühendislik yaklaşımı, Legionella riskini kaynağında yok etmek üzerine kuruludur.

---

7. Lejyonella Önleme Yöntemleri

7.1 Sıcaklık Kontrolü

Lejyonella’nın yaşaması için en uygun ortam 35 °C – 40 °C arasıdır.
Bu nedenle:

• Boyler çıkış suyu ≥ 60 °C,

• Sıcak su dönüş hattı ≥ 55 °C,

• Soğuk su hattı ≤ 20 °C tutulmalıdır.

Buderus Logamax Plus GB172iT gibi yoğuşmalı kazan sistemleri, bu ısı rejimini sabit tutacak şekilde programlanabilir.
Viessmann Vitodens 200-W modelleri de Legionella moduna sahiptir — haftalık otomatik ısı şoklama yapar.

---

7.2 Termal Şok Uygulaması

Termal şoklama, su sıcaklığını kısa süreliğine 70 °C’ye çıkararak bakterinin yok edilmesini sağlar.
POMEKA sistemlerinde bu işlem genellikle:

• Haftalık veya aylık periyotlarda,

• Sirkülasyon hattı devredeyken,

• Tüm muslukların açık olması sağlanarak yapılır.

Örnek sistemler:

• Buderus Logano SK655,

• Kodsan emayeli boyler serisi,

• Baymak DuoTec Compact kazan.

Bu cihazlar 70–75 °C arası sıcaklık üretebilir, Legionella öldürme süresi < 2 dakikadır.

---

7.3 Kimyasal Dezenfeksiyon

Bazı sistemlerde hipoklorit (klor), klordioksit veya hidrojen peroksit kullanılır.
Bu kimyasalların amacı biofilm tabakasını çözmek ve bakteriyi kimyasal yolla yok etmektir.

Dikkat:
Klor, yüksek sıcaklıkta gazlaşarak boru yüzeyine zarar verebilir.
Bu nedenle POMEKA mühendislik önerisi:

“Kimyasal dezenfeksiyon sadece sistem ilk temizliği veya periyodik bakımda uygulanmalıdır.”

---

7.4 Sirkülasyonun Devamlılığı

Durgun su, bakterinin en büyük dostudur.
Bu nedenle hidrofor ve pompa hatlarında sürekli sirkülasyon sağlanmalıdır.

Kullanılabilecek markalar:

• Wilo Star-Z NOVA

• Grundfos Comfort B 15-14

• Etna ECO Serisi Sirkülasyon Pompası

Bu pompalar düşük debili ama sürekli akış sağlayarak suyun durağanlaşmasını önler.

---

7.5 Filtrasyon ve Mekanik Temizlik

Özellikle eski tesisatlarda tortu, kireç, pas bakterinin tutunma zeminini oluşturur.
Bu nedenle giriş hattına:

• Filtre (mikron filtreli tip),

• Pislik tutucu,

• Manyetik seperatör
  eklenmelidir.

Önerilen ürünler:

• Honeywell Resideo FK06 filtre,

• Danfoss Magnetic Clean,

• Standart Pompa Denge Kabı.

---

8. Legionella Kontrolünde Kullanılan Donanımlar

---

9. Lejyonella Risk Haritası – Tesisat Perspektifi

POMEKA mühendislik ekibi, her tesis için risk analizi hazırlarken şu parametreleri değerlendirir:

1. Sıcak su boyler kapasitesi (litre)

2. Devirdaim hattı uzunluğu (metre)

3. Boru çapı ve malzemesi (PEX, galvaniz, bakır)

4. Pompa çalışma rejimi (sürekli / periyodik)

5. Kazan modülasyonu (55–80 °C)

6. Kullanıcı yoğunluğu (otel, hastane, fabrika vb.)

Bu değerlere göre, sistem “düşük”, “orta”, “yüksek” risk” olarak sınıflandırılır.

---

10. Legionella Riskini Azaltan Otomasyon Çözümleri

a) Grundfos MIXIT

Akıllı sıcaklık dengeleme sistemi.
Pompa çıkış sıcaklığını sürekli izleyerek Legionella riskini düşürür.

b) Danfoss Icon Hydronic

Oda termostatı ve merkezi kontrol paneliyle ısı bölgelerini dengeleyerek durgunluk riskini ortadan kaldırır.

c) Viessmann Vitotronic 200

Kazan sıcaklığını programlanabilir Legionella modunda haftalık ısı şoklamayla yönetir.

d) Wilo-Stratos MAXO

Pompa hızını basınca ve sıcaklığa göre optimize eder, enerji verimliliği sağlar.

---

11. Legionella Denetimi ve Ölçüm Sıklığı

• Tesis su analizleri: 6 ayda bir

• Boyler içi sıcaklık ölçümü: Aylık

• Klor veya pH değeri ölçümü: Haftalık

• Kollektör ve musluk kontrolü: Günlük devreye alma sırasında

POMEKA önerisi:

Hastaneler ve otellerde Legionella kontrol planı oluşturulmalı ve kayıt altına alınmalıdır.

---

12. Legionella ve Enerji Verimliliği Arasındaki Denge

Bazı kullanıcılar enerji tasarrufu sağlamak için sıcaklığı düşürür — bu durum Legionella riskini artırır.
POMEKA mühendislik, “enerji verimliliği ile hijyen arasında optimum denge” prensibini savunur:

Bu nedenle yoğuşmalı kazan + akıllı sirkülasyon pompası kombinasyonu önerilir.

---

13. POMEKA’nın Önerdiği Legionella Önleme Kombinasyonları

Bu kombinasyonlar hem enerji verimliliğini korur hem Legionella riskini ortadan kaldırır.

---

14. Sonuç – Lejyonella’ya Karşı Etkin Koruma POMEKA Mühendisliğiyle Mümkündür

Lejyonella bakterisi, ihmal edildiğinde ciddi sağlık riskleri yaratır.
Ancak doğru mühendislik uygulamalarıyla bu risk tamamen kontrol altına alınabilir.

POMEKA olarak önerimiz:

• Sıcaklık kontrolü 60 °C’de sabit tutulmalı,

• Sirkülasyon kesintisiz sağlanmalı,

• Boyler ve kolektör bakımı periyodik yapılmalı,

• Markalı, güvenilir sistem bileşenleri (Buderus, Viessmann, Wilo, Grundfos, Kodsan, Etna, Baymak) kullanılmalıdır.

Unutmayın:
Lejyonella riski bir kez kontrol altına alındığında, sistemin ömrü uzar, su kalitesi artar, enerji verimliliği sağlanır.

POMEKA mühendislik ekibi olarak her projede sağlık, verim ve sürdürülebilirlik üçlüsünü esas alıyoruz.