Bir pompa sisteminin uzun ömürlü, sessiz ve verimli çalışabilmesi için en kritik adım devreye alma (commissioning) sürecidir.
Montaj tamamlandıktan sonra yapılan kontroller, sistemin hatasız ve dengeli çalışmasını sağlar.
POMEKA olarak sahada Grundfos, Wilo, Standart, Etna ve Sumak markalarıyla yüzlerce devreye alma gerçekleştirdik ve bu rehberde tüm adımları paylaşıyoruz.
Devreye alma işleminin temel amacı:
Pompanın doğru yön, basınç ve debide çalıştığından emin olmak,
Sistemde hava, tortu veya yabancı madde kalmadığını kontrol etmek,
Elektrik bağlantılarının güvenliğini test etmek,
Mekanik sızdırmazlığı doğrulamak,
Kontrol panelleriyle haberleşmeyi sağlamak.
Bu işlemler yapılmadan pompayı devreye almak, hem garanti dışı hasara hem de ciddi verim kayıplarına neden olabilir.
Pompa ve motor şasisi sabitlenmiş olmalı.
Emiş hattı hava almamalı, borular kendi ağırlığıyla pompaya yük bindirmemeli.
Emme ve basma flanşlar hizalanmış olmalı.
Pislik tutucu (Y-filtre) temizlenmeli.
Motor besleme gerilimi etiket değerine uygun olmalı.
Topraklama bağlantısı yapılmalı.
Termik koruma ayarları motor akımına göre düzenlenmeli.
Emiş tankında yeterli sıvı seviyesi bulunmalı.
Vanalar açık konumda olmalı.
Debi hattı kısmen açık bırakılarak ilk akış kontrol edilmeli.
Hava Tahliyesi:
– Emiş hattındaki hava tamamen alınmalıdır.
– Eğer sistemde otomatik hava purjörü varsa çalışması kontrol edilir.
Pompayı Manuel Çevirme:
– Milin serbestçe döndüğünden emin olunur.
Elektrik Enerjisi Verilir:
– Pompa kısa süre çalıştırılıp dönüş yönü kontrol edilir.
– Ters yönde dönüyorsa faz bağlantıları değiştirilir.
Sistem Basıncı Ölçülür:
– Emme ve basma hattındaki manometrelerden fark basıncı alınır.
Debi ve Basma Yüksekliği Kontrolü:
– Pompa eğrisine (Q-H) göre test yapılır.
Ters yönde dönen pompalar, çark üzerinde ciddi hidrolik yük dengesizliği oluşturur.
Bu durum:
Düşük debi,
Aşırı titreşim,
Mekanik salmastra sızıntısı,
Rulman arızaları,
gibi sorunlara yol açar.
Çözüm: Elektrik panosunda faz sırasını değiştirin ve yön okunu kontrol edin.
Özellikle çok pompalı sistemlerde (kaskad hidroforlar, yangın pompaları, çevrim pompaları) devreye alma kademeli yapılmalıdır.
Ana pompa (Master) çalıştırılır.
Basınç değeri setpoint’e ulaştığında ikinci pompa devreye girer.
Üçüncü pompa sistem basıncına göre otomatik devreye alınır.
Sonrasında:
– Eş zamanlı çalışma kontrol edilir.
– Tüm pompaların sıralı dönüş yaptığı doğrulanır.
| Ölçüm Noktası | Açıklama | Ölçüm Aralığı |
|---|---|---|
| Emme Basıncı | Emme hattındaki statik basınç | 0–10 bar |
| Basma Basıncı | Pompa çıkış basıncı | 0–16 bar |
| Debi | Anlık akış miktarı | L/s veya m³/h |
| Motor Akımı | Elektriksel yük kontrolü | A |
| Titreşim | Mekanik balans durumu | mm/s |
| Sıcaklık | Motor gövdesi sıcaklığı | °C |
Tüm değerler pompa datasındaki nominal aralıklarla karşılaştırılmalıdır.
Modern pompa sistemlerinde devreye alma sadece mekanik değil, dijital parametrelerle de ilgilidir.
Örnek olarak:
– Bluetooth üzerinden pompa parametrelerini okur,
– PID kontrol, basınç ayarı, hata geçmişi görüntülenir.
– Wi-Fi ile pompaya bağlanarak hız, modülasyon ve zaman programı yapılabilir.
– Modül üzerinde pompa koruma limitleri tanımlanabilir.
Pompa çalıştıktan sonra 30–60 dakika boyunca sistem gözlemlenmelidir:
Gürültü veya titreşim yok mu?
Manometre değerleri sabit mi?
Sızdırmazlık elemanları kuru mu?
Motor sıcaklığı normal mi?
Herhangi bir düzensizlik varsa sistem durdurulmalı ve nedenleri analiz edilmelidir.
Pompayı sıvı dolmadan çalıştırmak
Hava tahliyesi yapılmadan start vermek
Emiş hattında ters vana konumu
Elektrik faz dengesizliği
Filtre tıkanıklığı
Bu hatalar özellikle ilk test gününde pompa milinin sıkışmasına veya salmastra arızasına neden olur.
Elektrik enerjisi verilmeden önce sigortalar ve topraklama kontrol edilmelidir.
Basınç hatlarında güvenlik ventilleri devrede olmalıdır.
Pompa çalışırken vana ayarları ani şekilde değiştirilmemelidir.
Sıcak akışkanlarla çalışırken koruyucu eldiven ve gözlük kullanılmalıdır.
GO Remote ile QR kod okutarak pompa parametrelerini senkronize edin.
İlk 10 dakika otomatik hava tahliyesi moduna alın.
Smart Connect uygulaması üzerinden çalışma eğrisini doğrulayın.
Titreşim değeri 4.5 mm/s’yi geçmemelidir.
CHM serilerinde debi valfi %70 açık konumda çalıştırılmalıdır.
Emme hattı dirsekleri kısa tutulmalı, vibrasyon takozu kullanılmalıdır.
Motor termikleri 1.05 × In (nominal akım) değerinde ayarlanmalıdır.
Her devreye alma işlemi sonunda şu bilgiler kayıt altına alınmalıdır:
Tarih ve saha adı
Pompa tipi ve seri numarası
Ölçülen basınç, debi, akım değerleri
Gözlemler (ses, titreşim, sızdırmazlık)
Test sonucu (başarılı/uyarı)
POMEKA mühendislik ekibi, bu raporları PDF veya sistem tabanlı dijital formlarla arşivler.
Doğru devreye alma, bir pompa sisteminin ömrünü uzatır, enerji verimliliğini artırır ve arıza riskini minimize eder.
POMEKA’nın uzman kadrosu, sahada Grundfos, Wilo, Standart, Etna ve Sumak sistemleri için profesyonel devreye alma hizmetleri sunar.
Unutmayın: Yanlış devreye alma, doğru seçilmiş bir pompayı bile birkaç ayda arızalı hale getirebilir.